Bir programcıyı alıp bir adaya koysanız, diğer insan ve progcılarla bağlantı kurmasını engelleseniz, kendi başına çalışmasını ve kendisini geliştirmesini isteseniz, bu programcı programcılık konusunda nasıl bir gelişme sağlardı?

Eğer programcıya o imkanı sağladıysanız ve kitap okuma alışkanlığı varsa bol bol kitap okuyacaktır. Kitap okumaktan canı sıkıldığında kod yazacaktır. Kod yazmaktan canı sıkıldığında tekrar kitap okuyacaktır. Belki de hiçbir şey yapmayacaktır. Adada olduğunu hatırlayıp yüzmeye gidecektir. Gününü gün etmeye çalışacaktır. Bu durum programcıdan programcıya değişecektir. Bu şartlar altında programcının kendisini geliştirebileceğini pek düşünmüyorum. Gelişim için insanlar arası interaksiyon ve iletişim gereklidir. Çoğu zaman başka insanların davranış biçimlerini kopyalayarak gelişim sağlamak bile mümkündür. Sıfır-altı yaş gurubu çocuklarda bunu görmek mümkün; zamanlarının büyük bir kısmını ebeveynlerinin davranışlarını incelemek ve kopyalamakla geçer. Kendi kızımdan bir örnek vereyim. Şimdi iki yaşında. Evin içinde saklanbaç oynuyoruz. O saklandıktan sonra “baba ben oturma odasında, perdenin arasındayım” gibi anonslar yapıyor. Gidip, elimle koymuş gibi buluyorum. Kısa bir zaman önce oyunu tersine çevirip, ben saklanmaya başladım ve kızımın beni bulmasını istedim. Ben doğal olarak saklandığım yeri anons etmiyorum. Bu şartlarda kızımın evin içinde beni bulması zorlaşıyor. Ufaklık olayı çakmış, şimdilerde saklandığında “kızım nerdesin” diye sormama rağmen, gıkı çıkmıyor. Benden öğrendi ve olayı çaktı. Şimdi bu yazıyı yazarken mouse-pad’imi kaçırdı. Bir saniye gidip, alıp, geleyim…. {5 dakika sonra} -Mouse-pad kayıp, bulamıyorum. Nerede kızım diye soruyorum; oturma odasındaki masada, git ara diyor…

Gerçek hayatta da bazı programcılar bir adada yaşıyor gibi kod yazarlar. Diğer programcılarla bilgi alışverişinde bulunmadan ve kodu paylaşmak zorunda kalmadan işlerini görürler. Projeyi zamanında yetiştirme telaşı bu tip programcıların işine gelir. Hatta kodu sahiplenirler. Kimse ne yazdığımı anlamasın diye komplike kod yazan programcılar gördüm. Bunun maksadı Job Protection yapmaktır, yani çalıştığı iş yerini korumak ve başkalarına kaptırmamaktır. Ama bu yazımın konusu bu değil. Bu yazımda programcının kendisini geliştirmesi için neden diğer programcılarla interaksiyona girmesi gerekği konusunu incelemek istiyorum. Adada yaşayan programcılar için söylüyorum: kendi kendilerine kendilerini geliştirmeleri biraz zor gibi görünüyor.

Gelişim için insanlar arası interaksiyonun gerekliliğinden bahsettim. Bu özellikle programcılar için geçerli olan bir durumdur. İnsanlar adeta bir araya gelip beraberce çözüm üretmek için yaratılmıştır. Programcılar da kendi aralarındaki iletişimi ve beraber çalışmayı güçlendirerek, birbirlerinden çok şeyler ögrenebilirler. Eğer konumuz programcıların gelişimi ise o zaman bunun sağlandığı en önemli yerlerden birisi programcılar arası interaksiyondur. Bunun örneklerini eşli programlama (pair programming), beraber kod inceleme (code review) ve beraber pratik yapma (code retreat) aktiviteleri teşkil eder. Bu aktiviteleri ve programcıya kattığı artı değeri yakından inceleyelim.

Eşli Programlama (Pair Programming)

Eşli programlama Extreme Programming (XP) çevik süreci ile popüer olmuş bir programlama aktivitesidir. İki programcı bir araya gelerek, bir müşteri gereksinimini test güdümlü kodlarlar. Eşli programlama oturumunda programcılar sıkça klayveyi kendi aralarında değişirler. Bu hem fikir alışverişini, hem programcıların birbirlerinden öğrenmelerini, hem de ekipte her programcının proje hakkında aynı bilgiye sahip olmasını teşvik eder. Eşli programlama oturumlarda benim en büyük kazancım, partnerimden onun kullandığı yazılım tekniklerini öğrenerek kendi günlük işlerimde adapte etmem olmuştur. Bu şekilde çok şey öğrendigimi itiraf etmem lazım. Bu yüzden eşli programlama çok severek dahil olduğum bir aktivitedir. Eşli programlama yapan programcılar birbirlerinden farkında olmadan çok şey öğrenmektedirler. Bu programcının şimdiye kadar tanımadığı bir kısa yol tuşundan, değişik tasarım prenbiplerinin nasıl uygulandığına kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır.

Eşli programlama pratiği ekibe yeni katılmış ya da tecrübesiz programcıların hızlıca bilgilendirilip, takıma entegre edilme süreçlerini kısaltacaktır. Bu amaca doğru yola çıkılmak istendiğinde tecrübeli bir programcı ile tecrübesiz bir programcı bir araya getirilip, eşli programlama oturumunda bilginin serbestçe akışı sağlanabilir. Eşli programlama sadece bu durumda kullanılır diye bir kural yoktur. Mümkün mertebe her fırsatta uygulanması gereken bir aktivitedir. Eşli programlama metodu, iki programcının aynı işi yaptığı düşünüldüğü için zaman kaybı olarak algılanabilir. İlk etapta bu böyle olsa bile, bu yönde yapılmış olan yatırım projenin başarısına katkıda bulunacaktır. Eşli programlama oturumlarında iki çift göz kodu geliştirdiği için hata oranı daha düşük olacaktır. Bilgi ekip içinde eşit olarak dağıldığından, bir programcının projeden ayrılması proje gidişatını olumsuz yönde etkilemeyecektir.

Kod İnceleme (Code Review)

Eşli programlama oturumunda olduğu gibi birden fazla programcı bir araya gelerek bir kod parçasını beraberce incelerler (code review). Genelde bir müşteri gereksinimini kodlamış olan bir programcı çalışmasını tamamladığında, diğer bir çalışma arkadaşını beraberce kod incelemek üzere kendi çalışma masasına davet eder. Dört göz iki gözden daha fazla görür prensibinden yola çıkarak iki programcı kod parçasını beraberce incelerler.

Geçenlerde yaptığımız bir toplantıda beraber kod inceleme konusunda konuşurken, bir çalışma arkadaşım bu tür aktivitelerden hoşlanmadığını, çünkü parmağıyla bir kod satırını gösterip, burası olmamış demenin, kodu yazan tarafından yanlış algılanabileceğini söyledi. Doğru, bu çogu zaman olan birşey, ama birbirimizden birşeyler ögrenmek istiyorsak, o zaman egomuzu artık bir kenara koymamız gerekiyor. Herşeyi bilmemiz, doğru çalışan kod yazmamız her zaman mümkün değil. Bunu böyle kabul etmemiz gerekiyor. Bir çalışma arkadaşımızın kod inceleme oturumunda yanlışlarımızı yüzümüze vurmasını hakaret olarak değil, bir şans olarak algılamalıyız. Bu gibi durumlarda kendisine hakaret edildiğini düşünen programcı adada yaşayan bir programcıdır. Kendimizi geliştirmek istiyorsak kritiğe açık olmamız gerekiyor.

Beraber Pratik Yapma (Code Retreat)

Code retreat Corey Haines tarafından başlatılmış, bir tam gün boyunca 15-25 arası programcının bir araya gelerek, beraber kod yazdıkları bir aktivitedir. Böyle bir çalışmaya katılmış olan Ryan Weald bir günde ögrendiklerinin okulda bir sene öğrendiklerinden daha fazla olduğunu söylemekte. Bu tür aktivitelerin programcılar için ne kadar önemli olduğu ortadadır.

Diğer programcılarla interaksiyona girmeyen bir programcı, kendisini daha hızlı geliştirmek için sağlanan avantajlardan mahrum kalacaktır. Buradan çıkardığımız sonuç şudur: Job protection yapanlar aslında bindikleri dalı keseler. Oysaki bilgi paylaşımına açık olan programcılar diğer programcılarla olan ilişkilerinde devamlı yeni birşeyler öğrenerek, kendi piyasa değerlerine değer katarlar.

Adada yaşayan programcılara allah kolaylik versin. İşleri kolay değil.

EOF (End Of Fun)
Özcan Acar