Ben Java’nın ilk günlerinden beri bu dili kullanan bir programcıyım. 1998 senesinin bir günü kampüste laflarken bir arkadaşım yeni haberini aldığı Servlet teknolojisinden bahsetmişti. Bugün gibi hatırlıyorum: “vay… demek Java ile appletler harici web programcılığı yapılabiliyor….” demiştim. Java ile geçirdiğim ilk yıllarda hakim olmam gereken konular JDBC, Reflection, RMI ve Servlet gibi teknolojilerle sınırlı idi. On beş sene sonra durum çok farklı! Başlangıçta küçük bir havuzda yüzerken, şimdilerde kocaman bir okyanusun içindeyim ve bu okyanusun ucu, bucağı yok.

Java dili eklenen her yeni teknoloji ile günümüzde bir platform haline geldi. Artık Java dili bu platform üzerinde kullanılan dillerden sadece bir tanesi. JVM üzerinde koşturulabilen Scala, JRuby, Groovy, Clojure gibi birçok dil mevcut.

Bundan beş, altı sene öncesine kadar tipik bir Java programcısı JMS, JTA, EJB, JAXB, JSF, JSP, JAX-WS gibi çeşitli Java çatılarına hakimliği ile övünebilirken, durum bugün çok daha değişik. İsmi geçen çatılar bugün bir Java programcısının repertuarında var olması gereken şeyler. Hepsine hakim olmak bir marifet değil, bir zorunluluk haline geldi, çünkü piyasa bir Java programcısından bunu bekliyor.

Durum sadece bununlu sınırlı değil. Artık JVM üzerinde çalışabilen dört yüze yakın programlama dili mevcut. Bunların başında daha önce ismini verdiğim Scala, Clojure, JRuby, Groovy ve Jython geliyor. Doğal olarak piyasada bu dilleri kullanarak geliştirilen proje sayısı göz ardı edilmeyecek kadar fazla. Twitter, LinkedIn ve FourSquare Scala dili ile geliştiriliyor. Bu durumda klasik bir Java programcısının bu dillere yönelme haricinde fazla bir alternatifi kalmıyor. Bu ekstra öğrenim yükü demek.

Bu durum sadece Java dilini kullanan programcılar için geçerli değil. Net platformunu kullanan programcılar da birçok değişilik ile baş etmek zorundalar. Aynı şey mobil programcılar için de geçerli. Programcılar gidişatı tam anlamıyla kavrayabilmek için ilgi alanlarına giren her şeyi tam teşekküllü takip etmek zorundalar. Bu programcının şimdilerde onlarca blog sitesini takip etmesi, yüzlerce kitap okuması, onlarca yeni programlama dili öğrenmesi anlamına geliyor. Programcının sahip olduğu bilgilerin yarı ömrü aylarla ölçülür oldu.

Bugün profesyonel programcı olarak çalışan insanların çok büyük bir kesimi imperatif dilleri kullanıyor. Bu dillerde eğitim aldılar ve tüm düşünce yapıları bu dillerin sunduğu yapılar üzerine kurulu. Bu programcıların çoğu bugünlerde büyük bir kültür şoku yaşıyorlar. Son günlerde fonksiyonel dillere olan ilgi çok artmış durumda. İmperatif bir dünyadan gelen bir programcının fonksiyonel dillere adapte olması ve anlaması kolay değil. Closure, lambda, higher order functions, functions as first class citizen, recursiv programming, pure functions gibi terimler imperatif programcıların kafasını karıştırmış durumda. Ama piyasa bu konseptleri anlamış programcılar istiyor. Er ya da geç imperatifcilerin fonksiyonel programcılık konseptlerine vakif olmaları gerekiyor. Programcılara yönelik beklentiler yükselmiş durumda.

İs görüşmelerinde de büyük bir değişimin yaşandığı bir gerçek. Eskiden piyasada programcı bulduklarında öpüp, başına koyan iş verenler, şimdilerde adayları intensif görüşmeler ve testler ardından işe alıyorlar ya da almıyorlar. İş bulmak zorlaştı, çünkü bir programcıda aranan vasıflar değişti. Artık CV’de yer alan kelimelere göre programcı alımları son bulmuş durumda.

İsteyenin parmağını kaldırıp, “Java kelimesinin nasıl yazıldığını biliyorum, ben programcıyım” diyerek iş buldugu devir artık son buldu. Günümüzde programcı olmak ve kendisini programcı olarak yetiştirebilmek çok güç bir hale geldi. Vakıf olunması gereken çok çesitli konu ve konseptler mevcut. Bu yeni süreç artık işine muazzam derecede hakim programcılar doğuracak. Bu işi kıvıramayanlar daha işin başında iken elenip, piyasadan uzak tutulacaklar, çünkü piyasada onların yapabileceği iş olmayacak.

Programcı olma çıtası on sene öncesine göre çok yükseldi ve yükselmeye devam ediyor. Bu güzel bir gelişme. Artık akla, karanın ayrıştığı bir dönemdeyiz. Programcılık hafife alınabilecek ve yarım yamalak bilgi ile yapılabilecek bir iş değil. Bu işi çalışma sahalarındaki her şeyi en ince detayına kadar anlamış, öğrenme kapasiteleri yüksek, değişikliklere adapte olan ve yeniliklerden çekinmeyen programcılar yapmalı. Çıtanın yükselmesi doğal bir seleksiyon yöntemi. Er ya da geç gerçekleşecekti. Bu işe gerçek anlamda gönül verenler ilerleyebilecek, para icin yapanlar ise çok kısa bir zamanda kendilerine baska çalışma alanları aramak zorunda kalacaklar, çünkü bu değişime ayak uydurmaları imkansız.

İyi programcıların ağaçta yetişmediği bir gerçek. Bir programcının iyi bir programcı olabilmesi için çok okuması, öğrenmesi, öğrendiklerini uygulaması ve yenilikleri takip etmesi gerekiyor. Bu vasıflara sahip olan programcıları tanımak zor değil. Sahip olmayanları da tanımak zor değil. Bu işin başında olanlar iş bulamayacak tezini savunmuyorum. Yaşadığımız bu gezegende bugün düne nazaran çok daha fazla programcıya ihtiyaç var. Ama bu ihtiyacın gözü eskisi gibi kör değil. Neyi, hangi tip programcıyı aradığını iyi biliyor ve seçimini ona göre yapıyor. Bu işe gönül verenler, bu işin başlangıcında da olsalar bu ihtiyaca her zaman cevap verebilecek yeteneklere sahip olacaklar. Zaman içinde bilgilerine bilgi, tecrübelerine tecrübe katarak çok daha iyi programcılar olacaklar. Çatının yükselmesi onlar için bir sorun olmayacak, çünkü çatıyı yükselten kendileri olacak. Gelecekte bu tip programcılar ile çalışmak çok ama çok zevkli olacak.

EOF (End Of Fun)
Özcan Acar